Kiến trúc không đơn thuần là thiết kế và xây dựng những công trình với không gian, hình khối, chức năng cụ thể. Quá trình sáng tạo đòi hỏi những ý tưởng mới mẻ, tư duy chặt chẽ thể hiện sự hòa quyện tinh tế giữa tri thức, văn hóa và nghệ thuật. Để hiểu thêm về công việc của những kiến trúc sư, D-CREA mời bạn đọc cùng khám phá những khái niệm cơ bản trong lĩnh vực rộng lớn nhưng đầy thú vị này.
Kiến trúc là gì?
Kiến trúc là nghệ thuật tổ chức không gian để đáp ứng các nhu cầu về cuộc sống vật chất và tinh thần của con người, phục vụ mục tiêu kinh tế, xã hội, và chính trị.
Ngoài ra, nó còn mang tính biểu trưng, đại diện cho phong cách của từng thời kỳ lịch sử, cộng đồng hoặc tác giả.
Thiết kế kiến trúc là việc lập các bản vẽ thể hiện kết quả nghiên cứu khoa học kỹ thuật và nghệ thuật để thực hiện việc xây dựng công trình.
Những yếu tố hình thành nên kiến trúc
Một tác phẩm kiến trúc là sự hòa quyện tinh tế giữa chức năng và thẩm mỹ. Nó không chỉ đơn thuần là sản phẩm của khoa học – kỹ thuật, mà còn là một quá trình sáng tạo nghệ thuật.
Những yếu tố cơ bản hình thành nên kiến trúc là: công năng, các điều kiện kỹ thuật vật chất và hình tượng kiến trúc.
Công năng: Là những yêu cầu cơ bản hoặc phức tạp trong hoạt động của con người về các mặt sinh hoạt xã hội và văn hóa mà kiến trúc cần đáp ứng được.
Các điều kiện kỹ thuật, vật chất: Là những yếu tố liên quan tới kỹ thuật như lựa chọn vật liệu, hình thức cấu tạo, phương pháp tính toán kết cấu, phương thức thi công xây dựng để biến những ý tưởng không gian – hình khối thành công trình cụ thể.
Hình tượng nghệ thuật kiến trúc: Là hiệu quả về mỹ quan, cảm xúc và giá trị tinh thần mà công trình phải đạt được.
Sự hòa quyện giữa ba khía cạnh trên là điều không thể thiếu trong các thiết kế. Tuy nhiên, phụ thuộc vào đặc điểm của mỗi công trình, những yếu tố này sẽ được chú trọng theo mức độ không giống nhau, một hoặc hai yếu tố có thể được ưu tiên hơn.
Những đặc điểm nổi bật của kiến trúc
Kiến trúc mang tính lịch sử. Nghệ thuật tổ chức không gian là kết quả của một hành trình tích lũy kinh nghiệm trong việc chinh phục những thách thức để cải tạo tự nhiên, thích ứng với từng giai đoạn xã hội. Quá trình này tạo ra các nguyên tắc thiết kế, từ xây dựng thủ công đến công nghiệp và đúc kết những kinh nghiệm quý báu cho sự sáng tạo trong lĩnh vực này.
Kiến trúc là kết quả của sự tổng hợp giữa khoa học – kỹ thuật và nghệ thuật. Mọi công trình đều yêu cầu một thiết kế vững chắc về mặt kỹ thuật, tức là phải hoàn toàn tuân theo các nguyên tắc của vật lý, cơ học và hóa học. Khía cạnh khoa học – kỹ thuật là những giải pháp dựa trên kiến thức khoa học trong quá trình xây dựng, sử dụng vật liệu, kết cấu.
Kiến trúc phản ánh xã hội, mang tính tư tưởng, hiện thực thời đại. Thiết kế công trình tạo nên hình tượng khái quát về một xã hội cụ thể nhất định qua từng thời kỳ.
Kiến trúc chịu ảnh hưởng rõ rệt của điều kiện tự nhiên và khí hậu. Thiết kế phải thể hiện một bố cục mặt bằng tinh tế, tổ chức không gian phù hợp thích ứng được với môi trường vật lý và môi trường tự nhiên như địa lý, khí hậu và thời tiết, những yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới cuộc sống con người.
Kiến trúc mang tính dân tộc. Yếu tố bản sắc, văn hóa dân tộc được phản ánh rõ nét qua công trình về cả nội dung và hình thức. Bố cục phải phù hợp với phong tục tập quán, tâm lý, thói quen sinh hoạt của con người. Hình thức thể hiện mang phong cách đặc trưng trong thẩm mỹ, văn hóa bản địa.
Với những khái niệm cơ bản trên, D-CREA tin rằng bạn đọc đã hiểu thêm về lĩnh vực Kiến trúc – nghệ thuật tổ chức không gian tinh tế kết hợp với khoa học kỹ thuật. Đây là quá trình sáng tạo yêu cầu một nền tảng chuyên môn vững chắc, tâm huyết và không ngừng học hỏi để phát triển hơn nữa trong sư nghiệp của những người trong nghề.
Bài viết có tham khảo sách ”Kiến Trúc – NXB Xây dựng”
Ảnh: D-CREA
